سرويس قابلمه- برخي از ظروف با آزاد كردن تركيبات مختلفي كه در جنس، رنگ و يا لعاب آنها به كار گرفته شده است، موجب ايجاد تاثيرات سوئي بر بدن مي‌شوند. شايد در نظر اول، كيفيت و طعم غذا مورد توجه قرار گيرد ولي بايد به خاطر داشت كيفيت ظرفي كه در آن غذا مي‌خوريد نيز به اندازه كيفيت مواد غذايي مورد مصرف، مهم است. به همين دليل كارشناسان از ديدگاه علمي، در مورد استفاده از ظروف با جنس‌هاي مختلف، نظر و گاه حتي درباره كاربرد بعضي از آنها، هشدار مي‌دهند.
ظروف آلومينيوم
استفاده طولاني مدت از ظروف آلومينيومي براي پخت غذا مناسب نيست، چرا كه اين ظروف با آزاد كردن آلومينيوم در غذا، سبب انتقال اين يون‌ها به بدن مي‌شوند و در درازمدت مي‌تواند مشكلاتي براي بدن از جمله مشكل كم خوني، ايجاد كند. بهتر است از ظروف آلومينيومي براي پخت غذاهايي استفاده شود كه نياز به مدت زمان پخت كمتري دارد. از سوي ديگر سبزيجات برگي و غذاهاي اسيدي يا نمكي اگر در ظرف آلومينيوم پخت شوند ميزان زيادي آلومينيوم را به خود جذب مي‌كنند در نتيجه آلومينيوم بيشتري وارد بدن مي‌شود كه مضر است.
ظروف سفالي و لعابي
ظروف سفالي بدون لعاب براي نگهداري يا پخت غذا مورد استفاده قرار نمي‌گيرند، چون داراي خلل زيادي هستند كه سبب نفوذ و باقي ماندن غذا در آنها مي‌شود. اگر پايه رنگ‌هايي كه براي اين ظروف به كار مي‌رود، حاوي فلزات سنگين مثل سرب باشد، استفاده از آنها براي سلامتي مضر است و باعث كند ذهني، افسردگي و بعضي مسموميت‌هاي درازمدت ديگر مي‌شود. ظروف لعابي زردرنگ كه در قديم از آنها استفاده مي‌شد، بهترين نوع اين ظروف براي پخت و پز و نگهداري غذا هستند. ظروف سراميكي هم نوعي از ظروف سفالي مي‌باشند كه اگر از لعاب مناسبي براي آنها استفاده شده باشد، هيچ مشكلي براي پخت و پز ندارند.
ظروف مسي
ظروف مسي از بهترين انواع ظروف پخت غذا محسوب مي‌شوند، البته در صورتي كه قلع‌اندود شده باشند. اگر ظروف مسي به شكل مناسبي قلع‌اندود نشده باشند و يا از مواد حاوي سرب براي قلع‌اندود شدنشان، استفاده شده باشد، اين عنصر مي‌تواند پس از ورود به غذا، در درازمدت سبب ايجاد مسموميت شود.
در صورتي كه ظروف مسي، قلع اندود نشده باشد، ورود مس به غذا در طولاني مدت، سبب تاثير نامطلوبي بر احشاء و اندام داخلي بدن شده و ذخيره شدن آن در كبد به مرور به از كار افتادن اين عضو، كمك مي‌كند. به همين دليل آن را با فلزي ديگر مثل قلع مي‌پوشانند. بنابراين بايد در هنگام شستشو احتياط كرد كه اين لايه از بين نرود يا خش بر ندارد. از سوي ديگر مواد اسيدي يا غذاهاي ترش، سبب از بين رفتن لايه رويي ظروف مسي مي‌شود بنابراين هر چند وقت يكبار، بايد اين ظروف، قلع‌اندود شود.
ظروف ملامين
اگر فرآيند توليد اين ظروف، علمي و اصولي باشد، مشكلي براي سلامتي افراد به وجود نمي‌آورد. لعابي كه براي محافظت روي ملامين پوشانده مي‌شود، بسيار نازك است. بنابراين بايد مانع از بين رفتن آن شد تا ميكروب وارد ظرف نشود. به دليل نفوذ ميكروب، استفاده از ملامين‌هاي ترك‌دار و كهنه توصيه نمي‌شود. اگر اين ظروف، سالم باشد و لعاب آنها هم از بين نرفته باشد، غذاهاي ترش و اسيدي هم نمي‌توانند تاثيري بر آن داشته باشند.
ظروف بلوري، پيرکس و شيشه‌اي
ظروف بلوري، پيركس و شيشه‌اي جزء ظروف مناسب براي پخت غذا هستند، چون مواد اسيدي يا بازي، روي آنها تاثيري نمي‌گذارد و در اثر حرارت نيز ترکيبي وارد غذا نمي‌شود. بعضي از افراد اين ظروف را روي حرارت بالا و شعله مستقيم اجاق گاز قرار مي‌دهند، ولي بايد دانست که اين روش کاملا اشتباه است.
پيرکس حرارت را به خوبي ولي به طور غير يکنواخت منتقل مي‌کند، بنابراين بايد دقت کرد که اين ظروف با المنت‌هاي برقي و حرارت بسيار زياد به صورت مستقيم تماس نداشته باشند، بلکه در مايکروويو يا اجاق گاز به شکلي غير مستقيم حرارت ببينند.
ظروف استيل
اين ظروف از تركيب آهن و فلزات ديگر ساخته شده‌اند و در هنگام پخت، ترکيبي وارد ماده غذايي نمي‌كنند اما بايد توجه داشت كه از نگهداري غذاهاي اسيدي و نمكي براي مدت طولاني در ظروف استيل، خودداري شود.
بزرگ‌ترين مشکلي که اين قبيل ظروف دارند، اين است که غذا به آنها مي‌چسبد و در صورت سرخ کردن غذا، ظرف مي‌سوزد. پس بهترين توصيه اين است که از ظروف استيل براي طبخ غذا به شکل آبدار (مثل سوپ و آش) استفاده شود.
ظروف پلاستيکي:
سرو غذا در ظروف پلاستيكي و يكبار مصرف از نظر بهداشتي باعث بروز مشكلاتي خواهد شد. اين روزها استفاده از ظروف يكبار مصرف، متداول شده است. حتي بعضي خانواده‌ها براي پخش غذاهاي نذري يا در ميهماني‌هاي خود از اين ظروف استفاده مي‌كنند بايد توجه داشت كه استفاده از ظروف يكبار مصرف شفاف و بي‌رنگ، براي نوشيدني‌هاي داغ مثل قهوه و چاي، كاملاً نامناسب است چون حرارت بالا، سبب آزاد شدن بعضي مواد آلي و تركيبات شيميايي موجود در ديواره آنها و انتقال آن به نوشيدني مي‌شود و ورود اين مواد و تركيبات به بدن عامل بروز بعضي از سرطان‌هاست. اين ظروف توانايي نگهداري رنگ را هم ندارند بنابراين با ريختن غذا و نوشيدني داغ درون اين ظروف، لايه‌اي از رنگ داخل محتويات، حل و وارد بدن مي‌شود كه سرطان زاست.
ظروف تفلون
وقتي دماي ظروف تفلون، از حد معيني بالا برود، در اثر تجزيه لايه پوشاننده آن حدود 15 نوع ذره بخار سمي آزاد مي‌شود. يكي از مواد سرطان‌زاي موجود در ظروف تفلون، در موش 4 نوع سرطان شامل سرطان كبد، پانكراس، سينه و بيضه ايجاد مي‌كند. بر همين اساس مي‌توان احتمال داد كه استفاده درازمدت از اين ظروف و مواجهه زياد با اين ماده در انسان نيز چنين اثرات سوئي داشته باشد.
هرچه ظروف با پوشش تفلون، گرم‌تر شود، احتمال آزاد شدن بخارات سمي از آنها بيشتر است. از سوي ديگر تحقيقات علمي ثابت كرده است كه هر چه سن ظروف، كمتر يا به عبارتي ظرف، نوتر باشد، در صورتي كه حرارت زيادي به ظرف خالي داده شود، تاثيرات سوء آن بيشتر است. در ظروف تفلون از فلزي به نام "کادميوم" استفاده مي‌شود که از فلزات سنگين است و چنانچه ظرف دچار خش‌هايي بر اثر شستشو يا کشيدن قاشق و... شود، فلز کادميوم وارد غذا مي‌شود و عوارض احتمالي مانند سرطان را پديد مي‌آورد.
برخي افراد براي استفاده مجدد از اين ظروف آسيب‌ديده، آنها را به مراکزي مي‌برند و ترميم مي‌کنند، در حالي که بايد بدانند با ترميم اين ظروف، آسيب بيشتري به بدن مي‌رسد، پس هرگز اين ظروف را ترميم نکنيد.
ظروف روي:
متاسفانه ظروفي که به نام رويي در بازار وجود دارد، در واقع از جنس "آلومينيوم" هستند و بايد بدانيد که استفاده از اين ظروف براي پخت و پز باعث آزاد شدن آلومينيوم مي‌شود و اين يون همراه با غذا وارد بدن مي‌شود و در درازمدت مي‌تواند عوارضي مانند کم‌خوني، يبوست، اختلالات گوارشي، پوکي استخوان و حتي آلزايمر را به وجود آورد. پس بهتر است هنگام خريد ظروف رويي دقت کنيد که حتما جنس آنها اصل باشد اگر ظرف خريداري شده از جنس روي باشد، باعث خروج يون روي از ظرف به غذا مي‌شود که باعث جبران کمبود روي در بدن هم مي‌شود.
ظروف سنگي: بيشتر جنبه تزئيني پيدا كرده است، ولي هنوز هم موارد استفاده از آنها مشاهده مي‌شود. هر چند اين ظروف در حال حاضر چندان مورد استفاده قرار نمي‌گيرند اما اين ظروف از نظر بهداشتي سالم هستند و تغيير در غذا ايجاد نمي‌كنند.
سوده ترابيان