این بنا در 1253 ق یا 1211 ش‌، در زمان محمدشاه قاجار برای یكی از صاحب منصبان دوره قاجاریه به نام میرزا محمد قوام‌الدوله آشتیانی ساخته شد. وی در دیوان محاسبات مالیات سمتی داشت‌. پسر قوام‌الدوله‌، حسن وثوق نام داشت كه در 1268 ش‌، جای پدر را گرفت و در دوره‌هایی وزیر فرهنگ‌، دارایی‌، خارجه و نخست‌وزیر بود.
قسمتی از بنا در تعریض كوچه میرزا محمود وزیر از بین‌رفته كه به احتمال زیاد متصل‌كننده اندرونی و بیرونی به یك‌دیگر بوده است‌. هم‌چنین‌، تبدیل ایوان تابستانی به تالار آینه كاری از دیگر تغییرات بنا است كه پس از توسعه ارتباط ایرانیان با كشورهای اروپایی صورت گرفته است‌. در تزیینات داخلی بنا نیز نقوشی افزوده شده كه علاوه بر قلم هنرمند، از لحاظ رنگ نیز پختگی قبلی خود را ندارد و از نگاره‌های قبلی به طور كلی متمایز است‌. احتمال داده می‌شود كه دورتادور حیاط بیرونی‌، اتاق‌هایی وجود داشته‌، كه در حال حاضر اثری از آن‌ها نیست‌. وقتی این ساختمان تحت نظر سازمان حفاظت آثار باستانی درآمد، چند اتاق‌، آشپزخانه و سرویس‌های بهداشتی در ضلع شرقی حیاط بیرونی به آن‌ها افزوده شد كه البته قسمت نوساز با بافت قدیمی خانه‌، از قبیل در و پنجره‌، تزیینات شومینه و گچ‌بری و نمای خارجی به طوركلی مطابقت می‌كند، به طوری‌كه تشخیص آن دشوار است‌.
معماری دوران قاجاریه و دوران سنتی پیشین كه بعدها تأثیرات فرنگی بر روی تزیینات آن مشهود است‌، بیش‌تر یادآور معماری زندیه در شیراز است‌.
از خصوصیات این بنا باید به نظم و تقارنی اشاره كرد كه با آجر و چوب در نمای ساختمان به وجود آمده است‌. وجود هفت دری در این بنا از جمله مهم‌ترین عوامل زیبایی آن محسوب می‌شود. هفت دری جزو عنصرهای معماری ایرانی‌اسلامی است‌. در حیاط بیرونی یك حوض و چند باغچه تعبیه شده است‌. قرینه این حیاط نیز حیاط دیگری است كه حیاط اندرونی محسوب می‌شود و دارای باغچه و حوض است‌. این دو حیاط با چند راهرو به هم‌دیگر مرتبط می‌شوند. از ویژگی‌های دیگر وجود دو بادگیر و یك شیروانی در بام بنا است كه انسان را برای رفتن به طبقات بالا بر می‌انگیزد. این دو بادگیر قرینه هم هستند. در معماری ایرانی از زمانی دور دست ، بادگیر با نام‌های گوناگونی چون <بادهنج‌>، <باتخال‌>، <خیشود> و <خیشان‌> به كار می‌رفته است‌. كار بادگیر خنك كردن هوای جایگاه سكونت مردم بوده و تهویه داخل ساختمان را انجام می‌داده است‌. بادگیرها علاوه بر خنك كردن و تهویه هوا، جنبه تزیینی نیز داشته و از مشخصات بارز خانه‌های قدیمی اشرافی بوده است‌. یك بادگیر به طوركلی برجی چهارگوشه است كه تا بلندای بام خانه‌ها ساخته می‌شود. اندازه چهارگوش بادگیر 2 * 2 متر است‌. در اطراف برج بادگیر، شكاف‌های عمودی جاسازی می‌شد كه دارای چندپره بوده و باد پس از برخورد با این پره‌ها از كانال بادگیر به میان برج و ساختمان راه می‌یافت‌.
در این بنا نمای بادگیر از آجر تهیه شده است و تزیینات قسمت فوقانی هر شیار دارای ارسی و آینه است كه این عامل هماهنگی كامل بین تزیینات نقاط مختلف بنا را نشان می‌دهد. این هماهنگی در كار معماری و هنر ایران از بزرگ‌ترین تا ظریف‌ترین عناصر را شامل می‌شود.
ورود به قسمت داخل بنا از حیاط بیرونی و درونی و از طریق دو راه پله انجام می‌شود. طبقه‌اول متشكل از دو تالار بزرگ به نام‌های آینه و تبنی یا سفره‌خانه و دو راهرو و سه اتاق كوچك است‌. طبقه دوم نیز متشكل از دو راهرو و شش اتاق است كه یك راهرو و سه اتاق در ضلع غربی و یك راهرو و سه اتاق دیگر در ضلع شرقی بنا شده است‌. زیر زمین ساختمان در قسمت زیرین تالار آینه و تبنی قرار گرفته كه تنها از حیاط اندرونی می‌توان به آن وارد شد.
آرایش درها از نوع گره‌سازی با چوب است‌. نور طبیعی زیرزمین در دو ضلع شمالی و جنوبی از طریق آجرهای لعاب‌ دار آبی رنگ موسوم به <پاچنگ‌> تأمین می‌شود. دیوارها از خشت و سقف از تیرچه ساخته شده است‌. تزیینات بنا آینه كاری و نقاشی گل و مرغ روی گچ و مقرنس كاری و گچ‌بری است‌، و كف اتاق‌ها با كاشی‌های ابرو باد پوشانده شده است‌. بیش‌ترین تزیینات بنا را مقرنس كاری‌های زیبا تشكیل می‌دهد. در ابتدا نقاشی‌ها به طور كامل ایرانی بوده‌است‌، ولی با بازسازی مجدد، تزیینات و نقاشی‌ها فرنگی شده كه بیش‌تر آن‌ها اثر لطف‌علی شیرازی است‌. اتاق یا تالار آینه این مجموعه كه در طبقه هم‌كف و در قسمت شمالی خانه قرار دارد و از دیگر اتاق‌های جانبی بزرگ‌تر است‌، مخصوص پذیرایی از میهمانان و سیاست‌مداران وقت بوده است‌، و از بخش اندرونی خانه مجزا است‌. تزیینات این تالار به دلیل رفت و آمد رجال كشورهای غربی‌، از الگوهای غربی پیروی كرده‌است‌. تصاویر زنان فرنگی به‌صورت كارت پستال در میان آینه‌كاری‌ها و موتیف‌های گچ‌بری نشان‌دهنده این مطلب است‌.
در این اتاق سه ارسی‌، هفت پنجره ارسی‌، سه در چوبی و چهار طاقچه وجود دارد. ارسی‌های اتاق دارایگره‌های كنده كاری شده و تزیینات چوبی ظریف و شیشه‌های رنگی است كه روی آن‌ها توسط هنرمندان نقاشی شده‌است‌. این نقش‌ها كه به مرور زمان از بین‌رفته بود، بازسازی شده است‌. بیش‌تر كارهای تزیینات‌ی و به خصوص آینه كاری‌های این اتاق و آوردن تصاویر زنان دركار، از زمان ناصرالدین شاه رایج شده است‌. با وجود این‌، هنرمندان ایرانی نقوش فرنگی را چنان با نقوش ایرانی آمیختند كه تشخیص آن‌ها در ابتدا مشكل بوده و نیاز به آشنایی بیش‌تری با تصویر سازی این دوره دارد.
تالار دیگر بنا تالار تبنی یا سفره‌خانه است كه در ضلع جنوبی واقع است و به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و آفتاب‌گیر بودن آن‌، به زمستان‌نشین موسوم است‌. در قسمت شمالی تالار تبنی یك فرو رفتگی وجود دارد كه شاه‌نشین اتاق محسوب می‌شود.
در تالار آینه و تالار سفره‌خانه‌، هفت ارسی جنوبی و هفت ارسی شمالی به صورت پنجره هستند و سه ارسی میان تالار به صورت در كاربرد دارند. ارسی‌ها را معمولاً با شیشه‌های كوچك رنگین آرایش می‌دادند كه علاوه بر زیبایی‌، عاملی برای شكست و تجزیه نور بودند و نور را به صورت رنگ‌های زیبا به داخل اتاق می‌تاباندند. رنگ این شیشه‌ها عبارتند از زرد آبی و قرمز و سبز كه بیش‌ترین رنگ به كار رفته در زمینه این شیشه‌ها زرد است‌.
اتاق‌های جانبی به گوشواره‌های جانبی نیز معروف است‌. در طبقه اول و دوم‌، در دو طرف تالار آینه و سفره‌خانه در طرف شمال دو اتاق و یك دهلیز قرار دارد. اتاق‌های جانبی واقع در طبقه هم‌كف‌، در ضلع شمالی كوچك‌تر از اتاق‌های مشابه در طبقه فوقانی است و علت آن این است كه در جلوی اتاق جانبی طبقه هم‌كف سكویی قرار دارد كه درب و دو پنجره را به طور كامل قرینه می‌كند. این سكو به اتاق جانبی ضلع شمالی هم‌جوار سكو متصل است‌. اندازه اتاق شمالی حدود 12 مترمربع است‌. ابعاد این اتاق نسبت به اتاق‌های جنوبی كوچك‌تر است‌.
اتاق‌ها دارای درهایی به عرض 60 سانتی‌متر است كه یكی از این درها به راهرو و دیگری به دهلیز میان دو اتاق باز می‌شود. این دهلیز تنها وسیله ارتباطی بین دو اتاق شمالی و جنوبی محسوب می‌شود. مجموع اتاق‌ها در كل ساختمان هشت عدد و چهار دهلیز است كه همگی تنها به راهروهای كنار خود راه دارند. تزیینات این اتاق‌ها به طور كامل مشابه یك‌دیگر و همه اتاق‌ها دارای پنجره‌های ارسی هستند.
دیوارها دارای گچ‌بری و نقاشی از گیاهان تزیینی و اسلیمی است‌. بیش‌تر قسمت‌های این اتاق را فرورفتگی‌هایی در دیوار تشكیل داده است كه به مانند طاقچه عمل می‌كنند. شایان ذكر است كه بیش‌تر طاقچه‌ها بازسازی شده است‌. احتمال داده می‌شود كه روی نقاشی‌ها را با لایه‌ای از گچ پوشانده باشند، كه پس از انجام عملیات مرمتی از زیر لایه گچ بیرون كشیده شده‌است‌. هم‌چنین‌، در حاشیه سقف‌، تزیینات مقرنس كاری وجود دارد. این تزیینات جز و ارزنده‌ترین تزیینات اسلامی است كه از فرورفتگی‌ها و برجستگی‌هایی تشكیل می‌شود كه هرچه به طرف سقف نزدیك شود، بر تقسیمات آن افزوده و در نتیجه بر زیبایی آن اضافه می‌شود.
در مجاورات این خانه‌، حمام قوام‌الدوله قرار داشته كه درگذشته از این خانه دری به حمام باز می‌شده است‌.
شایان ذكر است كه مرمت اساسی بنا در فاصله سال‌های 1345 و 1350 به دست استاد محمد كریم پیرنیا انجام گرفت و مرمت كاشی‌های قاجاری نیز تحت نظر استاد حبیبیان انجام شده است.