تنوع و تكثر ايجادشده در بازار ظرف و ظروف كشور باعث تغيير فرهنگ غذايي و آداب و رسوم خانواده هاي ايراني شده است

سرويس قابلمه

نمي دونم با اين همه رنگ و لعاب چي کار کنم؟ نمي دونم کدامشان را بخرم؟ همشون قشنگن، عالي به نظر مي رسن. يعني کدامشان به درد من مي خوره؟... اينها فقط پرسش دختر دم بختي نيست که با مادرش وارد بازار ظرف و ظروف شده و مي خواهد آشپزخانه رويايي اش را طوري بچيند که فاميل شوهر انگشت به دهان بمانند! بلکه پرسشي است که ذهن هر خانمي را با ورود به بازار ظرف و ظروف قلقلک مي دهد.
بازار ظرف و ظروف از سرويس هاي قاشق و چنگال گرفته تا قابلمه و ظرف هاي چيني و اوپال و بلوري، يکي از بازارهايي است که حس زنانه آن را مي چرخاند. اين بازار در ميان بقيه بازارهاي بيشتر زنانه همچون لوازم آرايش، لوازم خانگي و عطر و ادوکلن از جايگاه خاصي برخوردار است؛ جايگاهي که با خود تغيير فرهنگ و آداب و رسوم ملي را نيز به همراه آورده است. در اين بازار حاکم مطلق بانوان هستند، بانواني که هيچکاره، اما همه کاره هستند! روشن است که قدرت اين بازار و حاکمان آن مي تواند چه تغييرات عظيمي در بافت خانواده و فرهنگ غذايي و غيرغذايي آن ايجاد کند و اين اهميتي است که ناديده گرفته شده، اما اثرات آن در جاي جاي زندگي ايراني در حال مشاهده است و نياز به تعمق بيشتردارد.
اين روزها مثل گذشته ها نيست که غذاها را در آشپزخانه ها و با ظروف معمول مسي، سنگي و روحي و لعابي بپزند. چشم و همچشمي به اين جاهم رسيده است، برند بشقاب هاي سر سفره هم خودنمايي مي کند و گذاشتن قاشق هاي گرانقيمت به دهان براي برخي قابل توجه شده است.
قديم ها اين طور نبود. بيشتر ظروف مسي و روحي و سفالي و سنگي بودند گاهي هم اعيان ترها از ظروف چيني استفاده مي کردند.
با اين حال ظروف مسي بيشتر از ساير ظروف به کار ايرانيان گذشته و کمتر، معاصر مي آمد و مي آيد. در تاريخ ايران آمده در زمان سلطنت کريمخان زند بازرگانان چيني در سفري که به ايران داشتند براي کريمخان ظروف چيني هديه آوردند. کريمخان با ديدن اين ظروف يکي از آنها را پرتاب کرد و شکست. با شکستن اين ظرف رو به چيني ها کرد و گفت ظرف هايي که ما استفاده مي کنيم هيچ گاه نمي شکنند.
اگرچه سرانجام ظروف چيني به بازار ايران راه يافت، اما کم کم پاي ظروف ملامين نيز به بازار مصرف باز شد و ظرف هاي بلوري هم به خودنمايي پرداختند، اما کم کم ملامين ها به دليل مشکلات بهداشتي به حاشيه رفتند و حالاايران خود در رديف يکي از توليدکنندگان ظروف چيني قرار گرفته است.

از کجا ظروف آشپزخانه را بخريم
اگر امروز بخواهيم در تهران ظروف آشپزخانه را بخريم بايد به کجا مراجعه کنيم؟ مراکز اصلي خريد ظرف و ظروف پايتخت کجا هستند؟
بي ترديد اولين جايي که به ذهن خيلي ها مي رسد بازار بزرگ تهران - تيمچه حاجب الدوله- و بازار شوش واقع در ميدان شوش است.
تيمچه حاجب الدوله، بورس بلورجات و لوازم آشپزخانه است. ساختمان اين تيمچه نيز جزو آثار باستاني دوران قاجاريه به شمار مي رود و قديمي هاي تهران آنجا را خوب مي شناسند. اگرچه ظروف تفلون، چيني و کريستال در تهران مراکز فروش مخصوص به خود را دارند، اما اکثر مردم براي خريد لوازم خانگي، بورس خريد و فروش اين کالارا که همان تيمچه حاجب الدوله است ترجيح مي دهند. تيمچه حاجب الدوله در زمينه خريد و فروش لوازم خانگي حرف اول را مي زند و به قول فعالان بازار لوازم خانگي، اين مکان قلب تپنده بازار لوازم خانگي تهران و کشور به شمار مي رود.
علاوه بر تيمچه بازار، بازاري در سايه احداث خطوط مترو نيز رونق بيشتري گرفته است که همان بازار معروف شوش واقع در ميدان شوش است. مکاني که به رغم بافت سنتي و زندگي نه چندان مرفه ساکنانش، علاوه بر ظروف آشپزخانه، ظروف غذاخوري و چيني جات، اجناس لوکس و غيرضروري زندگي در آن نيز بوفور يافت مي شود.
بسياري از افراد معتقدند که قيمت ها در اين منطقه، نسبت به تيمچه حاجب الدوله پايين تر است، اما برخي ديگر از خريداران نيز بر اين اعتقاد هستند که اجناس تيمچه لوکس تر بوده و مسيرتردد به آن نيز به مراتب راحت تر از شوش است.