سرويس قابلمه- اگر سري به بازار لوازم خانگي بزنيد، با انواع ظروف طبخ غذا روبه‌رو خواهيد شد. ظروفي با اشکال و اندازه‌هاي گوناگون و البته چشم‌نواز و زيبا که انتخاب را براي شما سخت مي‌کند. اين جاست که شما براي خريد بهترين‌ها، به فروشنده اعتماد مي‌کنيد و از او مشورت مي‌گيريد. اما آيا فروشنده از اثرات مفيد يا احيانا سوء اين ظروف بر سلامتي بدن اطلاع کافي دارد و ما مي‌توانيم به اطلاعات چنين فردي اعتماد کنيم و سلامت خود و خانواده‌مان را به دست او بسپاريم؟
مسلما جواب منفي است، زيرا فروشنده فقط به مدت کارکرد و عمر مفيد ظروف، آساني کار و به ميزان سودآوري آن توجه دارد.
آيا شما هم جزو آن دسته از افرادي هستيد که فکر مي‌کنيد جنس ظرف نمي‌تواند تاثيري روي غذا داشته باشد و ارزش غذايي غذاي طبخ شده بستگي به مواد اوليه آن دارد؟
بايد بگويم که اين يک باور غلط است. ظروف مختلفي که براي پخت و پز غذا استفاده مي‌کنيم، مي‌توانند تاثيرات گوناگوني روي مواد غذايي بگذارند که در برخي موارد مي‌تواند تاثيرات سوئي باشد که در درازمدت آسيب‌هاي جدي به بدن وارد مي‌کند و گاهي غيرقابل جبران خواهد بود.
بيشتر خانم‌ها ترجيح مي‌دهند براي پخت و پز از ظروف تفلون استفاده کنند و آن هم به دليل نچسب ‌بودن و راحتي شستشوي آنهاست، اما اگر در نگهداري اين ظروف دقت نکنند و اين ظروف به هر دليلي خش‌دار شوند، سبب ترکيب مواد شيميايي تفلون با غذا شده و سرطان‌زا مي‌شود. در ظروف تفلون از فلزي به نام "کادميوم" استفاده مي‌شود که از فلزات سنگين است و چنانچه ظرف دچار خش‌هايي بر اثر شستشو يا کشيدن قاشق و ... شود، فلز کادميوم وارد غذا مي شود و عوارض احتمالي مانند سرطان را پديد مي‌آورد.
برخي افراد براي استفاده مجدد از اين ظروف آسيب‌ديده، آنها را به مراکزي مي برند و ترميم مي‌کنند، در حالي که بايد بدانند با ترميم اين ظروف، آسيب بيشتري به بدن مي‌رسد، پس هرگز اين ظروف را ترميم نکنيد.
در زمان‌هاي گذشته بيشتر ظروف پخت و پز شامل ظروف رويي و مسي بود و حتما به ياد مي‌آوريد که مادربزرگ‌ها به دخترانشان تاکيد مي‌کردند که ظرف مسي چقدر مي‌تواند براي سلامت مفيد باشد و آنها را به استفاده از آنها ترغيب مي‌کردند.
آيا اين باورها درست هستند يا تنها يک عقيده اشتباه بوده‌اند؟
متاسفانه ظروفي که به نام رويي در بازار وجود دارد، در واقع از جنس "آلومينيوم" هستند و بايد بدانيد که استفاده از اين ظروف براي پخت و پز، باعث آزاد شدن يون آلومينيوم مي‌شود و اين يون همراه با غذا وارد بدن مي‌شود و در درازمدت مي‌تواند عوارضي مانند کم‌خوني، يبوست، اختلالات گوارشي، پوکي استخوان و حتي آلزايمر را به وجود آورد. پس بهتر است هنگام خريد ظروف رويي دقت کنيد که حتما جنس آنها اصل باشد. اگر ظرف خريداري شده از جنس روي باشد، باعث خروج يون روي از ظرف به غذا مي‌شود که باعث جبران کمبود روي در بدن هم مي‌شود.
متخصصان صنايع غذايي، ظروف مسي را بهترين ظروف براي پخت غذا مي‌دانند، به شرطي که ظرف مسي به شکل مناسبي قلع‌اندود شده باشد، يعني براي قلع‌ اندود کردن آن از مواد حاوي سرب استفاده نشده باشد، زيرا سرب مي‌تواند باعث مسموميت شود و در درازمدت خطر جدي براي سلامتي بدن محسوب مي‌شود.
ديده شده که برخي افراد با وجود از بين رفتن روکش قلع، باز هم در چنين ظروفي به پخت و پز ادامه مي‌دهند و معتقدند که ورود مس در غذا براي سلامت مفيد است، ولي واقعيت چيز ديگري است. به اين دسته از افراد توصيه مي‌شود، هرگز از ظروف مسي بدون روکش قلع استفاده نکنند، زيرا يون مس نه تنها براي بدن مفيد نيست، بلکه در مدت زمان طولاني، در کبد جمع شده و باعث آسيب اين عضو مي شود.
بهترين کار اين است که هنگام شستشوي اين ظروف دقت کنيد تا لايه قلع‌اندود شده از بين نرود يا خش برندارد و همچنين غذاهاي ترش يا اسيدي را در اين ظروف طبخ نکنيد، زيرا اسيد باعث از بين رفتن روکش قلع مي‌شود.
با توجه به مطالعات انجام شده، ظروف استيل و پيرکس مي‌توانند جزو بهترين ظروف براي پخت انواع غذاها باشند. ظروف پيرکس از انواع بلور با نوعي عمليات حرارتي تنش‌زدايي و با افزودن نوعي ماده با نام تجاري "بوداکس" به مواد اوليه، توليد مي‌شوند. طبخ غذا در ظروف پيرکس بسيار سالم و بهداشتي است، زيرا تقريبا تمام غذاها را مي‌توان بدون ترس از تاثير سوء ظروف بر غذا در آنها درست کرد، زيرا اسيد و باز روي آنها هيچ تاثيري ندارند.
بعضي از افراد اين ظروف را روي حرارت بالا و شعله مستقيم اجاق گاز قرار مي‌دهند، ولي بايد بدانيد که اين روش کاملا اشتباه است. پيرکس حرارت را به خوبي، ولي به طور غير يکنواخت منتقل مي‌کند، بنابراين بايد دقت کرد که اين ظروف با المنت‌هاي برقي و حرارت بسيار زياد به صورت مستقيم تماس نداشته باشند، بلکه در مايکروويو يا اجاق گاز به شکلي غير مستقيم حرارت ببينند.
علاوه بر اين ها بهترين ظروف براي پخت مواد غذايي حاوي آهن مثل انواع گوشت‌ها ظروف آهني است، زيرا ظروف آهني مقداري جزئي آهن وارد غذا مي‌کنند. شايد فکر کنيد ظرفي که به طور خالص از جنس "آهن" باشد، وجود ندارد، چون در اين صورت، ظرف بر اثر شستشو زنگ مي‌زند و نمي‌توان از آن استفاده کرد. در جواب بايد گفت چنين ظرفي وجود دارد و در واقع همان ظروف استيل است که در اصل آهني بوده و روي آن با روکشي پوشيده شده است. اما اين ظروف با تمام ويژگي‌هاي مثبتي که دارند، مي‌توانند گاهي مشکل‌ساز باشند. بزرگ‌ترين مشکلي که اين قبيل ظروف دارند، اين است که غذا به آنها مي‌چسبد و در صورت سرخ کردن غذا، ظرف مي‌سوزد. پس بهترين توصيه اين است که از ظروف استيل براي طبخ غذا به شکل آبدار (مثل سوپ و آش) استفاده شود.
ظروف سفالي، از گذشتگان مان براي ما به ارث مانده است. اين ظروف به دليل زيبايي و باورهايي مبتني بر بي‌ضرر بودن آنها طرفداران خاص خودش را دارد، اما اين باور که اين ظروف بي‌ضرر است،‌ کاملا غلط است، زيرا در حال حاضر براي از بين بردن سطوح ناصافش،‌ آن را رنگ مي‌کنند و اين رنگ حاوي فلزات سنگيني مانند سرب است که عوارضي مانند کندذهني، افسردگي و بعضي مسموميت‌ها را در درازمدت به دنبال دارد.
در گذشته از ظروف لعابي زرد رنگ استفاده مي‌شد که بهترين ظروف براي پخت و پز و نگهداري غذا بود و هيچ گونه اثرات سوئي بر سلامتي بدن نداشت.
از ظروفي که شايد اين روزها طرفداران زيادي هم نداشته باشد، مي‌توان به ظروف ملامين اشاره کرد. در ظروف ملامين، يک لايه لعابي براي محافظت روي آنها پوشانده مي‌شود که بسيار نازک بوده و آسيب‌پذير است و چنانچه اين لايه لعابي بر اثر استفاده نامناسب از بين برود، نفوذ ميکروب در اين ظروف آسان مي‌شود.
جام جم